چندی است که موضوع «لایحه قانون انتشار رسانه ها» از سوی وزارت ارشاد به دولت جهت طرح در مجلس شورای اسلامی مطرح شده است. لایحه ای که با طی مراحل خود جایگزین قانون مطبوعات فعلی شود. این لایحه شمول روزنامه ها، نشریات الکترونیک برخط و غیر برخط را داراست و تنها رادیو و تلویزیون سنتی را مستثنی کرده است. مروری بر مفاد طرح مزبور و بررسی پیشینه موضوع تاسیس رادیو و تلویزیون خصوصی در ایران و بعدها ظهور رسانه های دیجیتال و توسعه رسانه های اجتماعی بر بستر وب چالش های اساسی را پیش روی قانونگزاران و مجریان دولتی فراهم آورده است. در ادامه یادداشتی مبنی بر توجه دادن به چالش های این طرح پرداخته شده است.
موضوع تاسیس رسانه های دیجیتال و شبکه های خصوصی تلویزیون در کشور به مذاکرات مجلس هشتم می رسد. از آنجا که سازمان صدا و سیما موضوع انتشار را حق و انحصار خود می دانست، و از سوی دیگر تندباد حوادث فناورانه آنچنان سرعت ویرانگری داشت که صدا و سیما و مجلس نشینان مدتی مبهوت این تحولات بودند. طرح مزبور در کمیسیون فرهنگی نیز پیشرفتی نداشت.
ورود شبکه های اجتماعی که خود بنیان انواع رسانه های اجتماعی بر بستر وب را بنا نهاد. بزرگترین چالش محوری مدیریت رسانه های نوین به حساب می آید.
در طرح پیشنهادی «لایحه قانون انتشار رسانه» نکته مغفول مفهوم «چند رسانه ای شدن رسانه» می باشد.
حدود دو دهه است که در کشور بهره گیری از بستر وب با هدف انتشار متن، عکس، صدا و تصویر گسترش پیدا کرده است. بر همین بستر و بسادگی میتوان رادیو را گوش کرد و در قاب کوچکتر تصاویر تلویزیون را مشاهده کرد. نکته در اینجاست که آیا انتشار صدا و تصویر بر بستر وب از قوانین مصوب کشوری تبعیت می کند؟
تبصره ذیل ماده 1 تکلیف رادیو و تلویزیون سنتی را مشخص کرده و آن را از شمول این طرح مستثنی کرده است.
اما تولد و فعالیت نسل تازه رسانه ها بر بستر وب به شایستگی مورد عنایت قرار نگرفته است!
تولید محتوای آنلاین VODیا شاید به عبارت دقیقتر «ویدیو کلوپهای اینترنتی» که در قالب VOD تعریف میشوند و رسانه تلویزیون اینترنتی را به وجود آورده است، مورد توجه طرح نیست. این قالب به سرعت در دنیا و ایران در حال گسترش است.
ایضا گرایش قاطبه روزنامه نگاران حرفهای با کاهش فعالیتشان در فضای نوشتاری، به تولید برنامههای ویدیویی و شنیداری(پادکست) بوده است.
تلویزیون اینترنتی یا IPTV و موضوع رگولاتوری و تنظیم مقررات محتوای دیجیتال و وابستگی این شبکه ها به شبکه ارسال که از چالش های چند ساله اخیر بوده است، مورد بررسی طرح نبوده است.
حال آنکه یکی از انواع سرویس های این سامانه میتواند نوع روزنامه های الکترونیک نیز باشد.
و سوال اساسی وضعیت نشر محتوای دیجیتالی از نوع صدا و تصویر به صورت زنده در فضای وب چگونه است؟ مواردی از این دست چالش های پیش روی لایحه مورد اشاره است، که نیازمند بررسی و مداقه کارشناسی بیشتر است.
